Z miejsca materialnych śladów wojny wietnamskiej przeniesiemy się teraz w uduchowiony świat wierzeń i religii, o której mało kto słyszał. Gdyby nie ona, prawdopodobnie nikt też nie umieściłby na mapie swojej podróży małej miejscowości Tay Ninh. Jest wprawdzie stolicą prowincji ale ma zaledwie około 70 tys. mieszkańców. Tu w roku 1926 narodziła się religia Cao Đài. Jej twórcą i założycielem kościoła kaodeistów był Ngô Văn Chiêu, wietnamski urzędnik, który pracował dla francuskiej administracji. Od 1919 roku organizował on seanse spirytystyczne, podczas których otrzymał przekaz zawierający boskie imię i zobaczył lewe oko boga, które stało się symbolem nowej wiary.

Cao Đài jest religią monoteistyczną łączącą w sobie elementy buddyzmu, chrześcijaństwa, konfucjanizmu, taoizmu, a nawet, w pewnym stopniu, islamu i judaizmu. Jej wyznawcy są wegetarianami i pacyfistami, a ich liczbę według różnych źródeł ocenia się na 2,5 do 6 mln. Kaodaiście twierdzą, że jeżeli judaizm jest pąkiem, chrześcijaństwo kwiatem, to dopiero kaodaizm jest owocem wiary i najwyższym etapem objawienia. Symbol umieszczonego w trójkącie oka Cao Dai pojawia się w centralnym miejscu Wielkiej Świątyni Kaodaistycznej w Tây Ninh, która jest zarazem głównym ośrodkiem kościoła kaodaistycznego.

Podobnie jak w kościele katolickim występuje tutaj hierarchia obejmująca papieża, kardynałów, biskupów i kapłanów. Oprócz dwóch najwyższych – papieża i kardynała cenzora – pozostałe funkcje mogą sprawować kobiety, które uznaje się za równe mężczyznom. Od roku 1959 funkcja papieża nie jest obsadzona. Z katolicyzmu zaczerpnięto wiarę w niebo i piekło, a z buddyzmu prawo karmy i reinkarnację. W kaodaizmie istnieje również kult świętych  tzw. Wielkich Natchnionych. Świętym może zostać każdy kto ofiaruje światu jakąś duchową lub intelektualną moc. Kaodaistycznymi świętymi są Jezus, Budda i Mahomet, ale także Joanna d’Arc, Mark Twain, Maria Skłodowska-Curie, Juliusz Cezar, Napoleon i wielu im podobnych.

Przy wejściu do świątyni zwraca uwagę mural przedstawiający trzech sygnatariuszy „Trzeciego Przymierza między Bogiem a człowiekiem”. Są nimi chiński przywódca Sun Yat Sen, pisarz Victor Hugo i wietnamski poeta Nguyen Binh Khiem. Obraz przedstawia moment gdy podpisują się pod fundamentami religii – „Boga i Ludzkości, Miłości i Sprawiedliwości”. Msze kaodaistów odbywają się cztery razy dziennie. Mogą je oglądać turyści jednak nie mogą w nich uczestniczyć. Do wnętrza wchodzi się bocznym wejściem bez butów, ale podłogi są wyłożone dywanami. Całą świątynię można obejrzeć chodząc dookoła ale tylko w jednym kierunku (nie można zawracać). Można robić zdjęcia z lampą ale raczej nie naprzeciw ołtarza.

Jako pierwsi do świątyni wchodzą ubrani w białe szaty wyznawcy kaodaizmu, a następnie turyści. Kapłani o wyższych pozycjach noszą kolorowe szaty, które reprezentują trzy religie; żółty oznacza buddyzm, niebieski taoizm, a czerwony konfucjanizm.

Budowę świątyni rozpoczęto w roku 1927 ale ze względu na różne problemy finansowe i polityczne ukończono ją dopiero w 1955. Kompleks zajmuje powierzchnię 100 ha, a w okalającym go ogrodzeniu znajduje się 12 bram. Sama świątynia ma 140 metrów długości, 40 metrów szerokości i 36 metrów wysokości. Wnętrze świątyni Cao Dai zdobi 18 kolumn pomalowanych na różowo, owiniętych rzeźbami smoków i węży. Kolumny dzielą centralną część świątyni na 9 przestrzeni, reprezentujących 9 regionów, które tworzą Deltę Mekongu, a także symbolizujących 9 etapów Kaodaistów na drodze do nieba.

Zwróciłam uwagę na fakt, że większość ludzi to ludzie starsi i dowiedziałam się, że wielu z nich po prostu tu mieszka. W Wietnamie zwyczajowo ludźmi starszymi opiekują się dzieci. W niektórych przypadkach jest to niemożliwe i wówczas ludzie starsi mogą przekazać swoje dobra na rzecz wspólnoty i tu zamieszkać. Mieszkają, pracują w miarę swoich możliwości i wypełniają obowiązki zgodnie z przyjętą wiarą Cao Đài.